Mpact en eenzaamheid

Heb jij ook de Canvasreeks “Eenzaam” bekeken?

Eenzaamheid. Als ik erover nadenk, dan krijg ik een ongemakkelijk gevoel. Ik besef maar al te goed dat er heel wat eenzaamheid rondom mij bestaat. Het is zo’n probleem waar ik graag mijn ogen voor sluit. Dat lukt ook vrij goed, want eenzaamheid is nu eenmaal heel vaak onzichtbaar. Maar ik vermoed dat ik niet de enige ben die hier graag de ogen voor sluit.

Toch?

Ik heb vorige week de vierde aflevering van de reeks “Eenzaam” bekeken op Canvas en vrt.nu. De verdienste van Xavier Taveirne en de verschillende personen die hun verhaal deelden, is dat ze eenzaamheid zichtbaar maakten. Het is geen documentaire waarin experten aan het woord komen. Xavier Taveirne luistert samen met ons naar eenzame Vlamingen. Zij vertellen het verhaal van, volgens de programmamakers, zowat de helft van de Vlamingen. “Eenzaamheid is de plaag van de 21ste eeuw”.

Ik moet toegeven dat de reeks stevig bij me binnen kwam. Zoals ik eerder al schreef, het probleem is gekend, maar het is eenvoudiger om het niet te aanschouwen.

Er zijn veel zaken die bij me opkwamen. Ik was ook getriggerd om meer te weten te komen over de problematiek. Bij Mpact denken we wel vaker na over de sociale impact van onze diensten. Om meer te leren over het thema heb ik daarom ook de podcast met experten Paul Verhaeghe, Antoon Vandevelde, Marlies Maes en Christel Geerts beluisterd.

Toen ik hoorde over het programma dacht ik eerst: “Interessant! Dit bevestigt waarom onze dienst Minder Mobielen Centrales zo relevant is”. Ik dacht spontaan aan sociaal geïsoleerde ouderen.

De Canvas-reeks toont echter dat er geen leeftijd staat op eenzaamheid. De reeks bestaat uit 4 afleveringen waarbij telkens 4 personen van de zelfde generatie aan bod komen. Amerikaanse onderzoekers noemen generatie z (15- tot 25-jarigen) zelfs “the loneliest generation”.

Waar loopt het dan fout bij die jonge generatie? Jongeren zijn voortdurend met elkaar geconnecteerd, hoe kan je dan eenzaam zijn? Stijn (26) geeft in het canvas-programma dit antwoord: “We kennen wel veel mensen, maar we behoren niet tot de groep”. De druk om bij de peers te horen is ontzettend groot. Jongeren zijn vaak nog op zoek naar een identiteit. Het is daarom alles behalve evident om zelfs te weten tot welke groep peers ze willen behoren.

Er is een grote kloof tussen het grote sociaal netwerk en de groep waartoe je echt behoort. Een kloof tussen de digitale connecties en de vrienden waarmee je samen kan optrekken.

Ik vermoed dat enkele van de Mpact-initiatieven een klein verschil kunnen maken, zoals samenrijden naar een event of de campus via onze carpool-app. Om een rit te delen naar een concert, hoef je er niet per se bij te horen. Je hoeft niet cool, aantrekkelijk of slim te zijn om samen te rijden. Het maakt niet uit wie je bent. Het volstaat dat je een gelijkaardig traject aflegt. Er is ook geen druk om tijdens de rit de juiste muziek op te leggen of het meest boeiende gesprek te voeren. Je kan 100% jezelf zijn. Het is toch maar voor eventjes. Dat dergelijke gesprekken mooi en waardevol zijn, kan je lezen in het boek “Zes minuten wachten op geluk” van Marjan Knippenberg. Ze liftte een jaar lang naar het werk en schreef een boek over haar bijzondere ontmoetingen.

Stijn vertelt in de reeks op Canvas dat hij af en toe wel deel uitmaakt van een groep, maar er tijdens een gesprek voor kiest om te zwijgen uit angst om niet interessant te zijn. Wel, ik hoop dat Stijn af en toe eens gaat carpoolen of gewoon liften en een gesprek aangaat zonder angst. Het sporadische carpoolen zal zijn eenzaamheid niet oplossen, maar af en toe mooie momenten bezorgen waar hij leert te genieten om zichzelf te zijn. Misschien geven deze ervaringen hem dan wel een duwtje in de rug om ook in groep het woord te voeren en zich erbij te voelen.

Dan wil ik het nog hebben over de generatie die in de vierde aflevering aan bod komt. De 65-plussers. Mpact helpt zo’n 40.000 oudere personen via de Minder Mobielen Centrales. Mpact rekent daarbij op de hulp van ongeveer 3.000 vrijwillige chauffeurs. Dit zijn hoofdzakelijk jonge senioren die nog goed en graag met de auto rijden.

We noemen dit zelf al lange tijd een warme vervoersdienst. Bij de Minder Mobielen Centrales gaat het niet enkel om het doel van de verplaatsing, maar is de verplaatsing en het contact zelf ook heel belangrijk. We zorgen jaarlijks voor ongeveer 400.000 warme ritten.

Dan denk ik, ja, we zijn goed bezig!

Tot ik VUB-gerontologe Christel Geerts in de podcast hoorde. Eenzaamheid bij ouderen gaat niet enkel om de fysieke aanwezigheid van anderen. Eenzaamheid gaat ook over het gevoel er nog bij te horen. De dienst mag zich niet enkel focussen op de verplaatsingsbehoefte. We moeten bij Mpact ook kijken hoe de ervaring kan bijdragen tot een positieve beeldvorming van de ouderen. De ouderen tellen nog wel degelijk mee. Het is belangrijk om hun mening te vragen over actuele zaken of zelfs te vragen naar ervaringen uit het verleden: Wat was de grootste deugnieterij toen je jonger was? Wat was de mooiste goal die je scoorde of wanneer was je bijzonder fier op het werk?

Ik heb geleerd dat eenzaamheid complex is en dat ik vooral niet mijn ogen moet sluiten. Ik wil er nog veel meer over bijleren en kijken wat Mpact kan betekenen. Het is vanzelfsprekend dat mensen zich moeten kunnen verplaatsen in de strijd tegen eenzaamheid, maar bij Mpact kunnen we zelfs tijdens de rit nog een verschil maken.

Angelo Meuleman

De afleveringen van “Eenzaam” kan je herbekijken via VRT.nu of hier: https://www.canvas.be/eenzaam

De podcast vind je op de website van Radio1: https://www.canvas.be/eenzaam