Mpact webinar | Co-creatie & deelmobiliteit

Mensen willen geen oplossingen die van bovenaf worden opgelegd. Ze willen oplossingen die echt aansluiten op hun behoeften. Net zoals mobiliteit meer is dan van A naar B geraken (het is kansen krijgen, vrijheid, verbinding), zo is co-creatie geen modewoord, maar een manier om écht connectie te maken. Het zorgt voor ideeën en implementaties waar mensen achter staan.

Met methodes zoals co-creatie maken we bij Mpact mobiliteit niet alleen toegankelijk, maar ook betekenisvol. Dat geldt zeker voor deelmobiliteit. We geloven dat deelmobiliteit pas echt werkt als het voor iedereen werkt. Mobiliteit is immers geen voorrecht, het is een recht!

Dankzij co-creatie zijn we dan misschien constructief en hoopvol, maar ook niet naïef. Er is immers veel werk aan de winkel. We weten dat het huidige mobiliteitssysteem, dat is ontworpen rond privéwagens en vanuit een mannelijk perspectief, niet voor iedereen werkt. We vinden daarom dat de nodige oplossingen co-creëren de beste garantie geeft op gedragen en duurzame verandering. Met de steun van lokale en Europese subsidies werkt Mpact samen met partners aan deze verandering.

Daarnaast vinden we dat co-creatie een katalysator is van een sociale en circulaire samenleving. Daarom organiseerden we op 3 juni een webinar rond co-creatie in het kader van de Impactweek van provincie Oost-Vlaanderen.

We verzamelden een talentvol peloton aan experts die elk hun visie deelden over co-creatie in mobiliteitsprojecten: Saar Fivez (De Fietsambassade, Gent), Maite Dewinter (Universiteit Gent), Ellen de Meyere (CM Gezondheidsfonds).

In deze blog leggen we uit waarom co-creatie onmisbaar is als je echt impact wil hebben.

Co-creatie voor altijd

Maite Dewinter vertegenwoordigde tijdens de sessie de Universiteit Gent. Zij doet onderzoek naar hoe deelmobiliteit beter kan aansluiten bij de behoeften van mensen met een beperkte mobiliteit, zoals senioren, mensen met een beperking en gezinnen. De Universiteit Gent speelt een belangrijke rol in het project Shared Mobility for All. In het kader van SMALL heeft Maite dan ook een User Engagement Plan ontwikkeld, een praktisch hulpmiddel dat kan helpen om een co-creatie-traject vorm te geven.

‘Maar wat is co-creatie nu eigenlijk?’, horen we je denken. Het is een manier van samenwerken waarbij eindgebruikers ‘part of the deal’ worden. Ze worden niet enkel geconsulteerd of bevraagd. In co-creatie heeft elke betrokken partij een mate van eigenaarschap over het project.

“Belangrijk is dat je in elke fase opnieuw nadenkt met wie je kan samenwerken en hoe je jouw eindgebruikers kan betrekken. Daarom spreekt men in het SMALL project van de ‘co-creation infinity loop’.”

In het kader van deelmobiliteit betekent dit dat overheden, aanbieders, en eindgebruikers (of hun vertegenwoordigers) samen een traject afleggen. Dat kan gaan van het identificeren van alle noden, uitdagingen en wensen, tot het samen ontwikkelen en uitvoeren van een oplossing, tot het samen evalueren en communiceren over de oplossing. De hiërarchische aanpak valt weg en maakt ruimte voor samenwerking.

Co-creatie is vooral een methode van anders denken. Er is geen vast stramien. Je hoeft bijvoorbeeld niet steevast te beginnen met het samen identificeren van de noden. Je kan een co-creatietraject ook beginnen bij het evalueren van een voorgestelde oplossing.

Belangrijk is dat je in elke fase opnieuw nadenkt met wie je kan samenwerken en hoe je jouw eindgebruikers kan betrekken. Daarom spreekt men in het SMALL project van de ‘co-creation infinity loop’. Het is een proces van continu samenwerken en bijsturen. Dit leidt tot een groter draagvlak voor concepten zoals toegankelijke deelmobiliteit voor iedereen; iets wat idyllisch en onhaalbaar klinkt, tot je aan co-creatie doet.

Co-creatie in praktijk

Van idyllisch gesproken, hoe gaat co-creatie in zijn werk? Hiervoor bekijken we het ‘Iedereen Mobiel’-project en de Fietstaxi in Gent. Die laatste is betrokken als pilootpartner in het SMALL project en dankzij het ‘user engagement plan’ van de Universiteit Gent werd duidelijk wat het Gentse project wel maar ook niet moest doen, wat leidde tot een hernieuwde focus op de belangrijkste doelstellingen.

Verandering wordt jouw best vriend

De Fietstaxi begon als een kleinschalig sociaal initiatief en de groei bracht uitdagingen met zich mee. Een moment van reflectie leidde tot een herontwerp van het concept, vertelt Saar Fivez. Door samen met partners te kijken naar nieuwe ideeën en oplossingen, denk aan het bundelen van riksja-initiatieven, is de Fietstaxi nu klaar voor een toekomst waarin duurzaamheid en sociale impact hand in hand gaan.

“Tijdens de bijeenkomst waren er drie rolstoelgebruikers, elk met een andere diagnose. Dit beïnvloedt zowel hun zelfstandigheidsniveau als het soort voertuig dat ze kunnen bedienen.”

Alleen ga je sneller, samen kom je verder

Het succes van een project hangt vaak af van de juiste partners. Bij ‘Iedereen Mobiel’ bijvoorbeeld, een experiment van IKOO vzw en CM Gezondheidsfonds in Dendermonde, bleek Cozywheels de ideale partner om particulier voertuigdelen voor aangepaste voertuigen mogelijk te maken. Co-creatie betekent niet ‘gewoon’ samenwerken, maar ook begrijpen wie je wanneer nodig hebt om een project echt te laten slagen, aldus Ellen De Meyere.

Community als kompas

Direct contact met de doelgroep is essentieel om projecten relevant te houden.

Bij ‘Iedereen Mobiel’ werd duidelijk hoe belangrijk het is om aannames te toetsen door rechtstreeks met mensen in gesprek te gaan. Tijdens de co-creatiebijeenkomst waren er drie rolstoelgebruikers aanwezig, elk met een andere diagnose. Dit beïnvloedt zowel hun zelfstandigheidsniveau als het soort voertuig dat ze kunnen bedienen. Dit is pertinente info die we anders misschien over het hoofd hadden gezien.

Bij de Fietstaxi bleek uit een bevraging bij passagiers waar er nog ruimte was voor verbetering, maar ook de sociale impact van het project kwam naar voren: het stadscentrum, ziekenhuizen en lokale dienstencentra bleken hotspots, wat toont dat de dienst de mensen niet gewoon van A naar B helpt, maar hen echt met hun community in contact brengt.

Hoe beter je de doelgroep kent, hoe makkelijker je in hun behoeften kunt voorzien.

“Overheden die deze aanpak omarmen, leggen een stevige basis voor mobiliteitsprojecten die toekomstbestendig en breed gedragen zijn.”

Conclusie

Co-creatie draait om luisteren, leren en samen bouwen aan oplossingen die werken. Overheden die deze aanpak omarmen, leggen een stevige basis voor mobiliteitsprojecten die toekomstbestendig en breed gedragen zijn. Daarnaast versterkt co-creatie ook het gevoel van thuishoren in een gemeente of stad: “Ik ben een Dendermondenaar”, “Ik ben een Gentenaar”, “Ik hoor hier thuis”, “Ik ben hier welkom”.

Lees hier meer over het experiment Iedereen Mobiel in Dendermonde waar onze dienst Cozywheels ook een partner van is.

Download hier het user engagement plan van het SMALL project en bereid jouw co-creatie-traject voor.